بریده ای از کتاب رشد/دیداری تازه با سوره عصر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

وَالْعَصْرِ ﴿۱﴾

سوگند به عصر [غلبه حق بر باطل] (۱)

إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ ﴿۲﴾

که واقعا انسان دستخوش زیان است (۲)

إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿۳﴾

مگر کسانى که گرویده و کارهاى شایسته کرده و همدیگر را به حق سفارش و به شکیبایى توصیه کرده‏ اند (۳)

 

 

نظری کلی به سوره مبارکه عصر

1-سوگند و قسم به عصر، به دلیل مقدس بودن زمانه است.

2-الف و لام، به معنی کل است و هر عصر را شامل می شود، چه در زندگی فردی و چه در دوره های اجتماعی و تاریخی؛ یعنی قسم به تمام دوره ها که انسان در خسارت است. چرا؟ چون در برابر آنچه از دست داده چیزی به دست نیاورده است.

3-با کلمه ((لَفِی خُسْرٍ)) به سرمایه ها و بازار ها خریدار ها و خسارت انسان اشاره شده، خواه این خسارت به خاطر رکود سرمایه ها و یا اسراف در سرمایه ها باشد؛ رکودی که به خاطر جهل به سرمایه ها و یا جهل به نیاز  ها است و اسرافی که به خاطر جهل به خریدار ها و بازار هاست.

کسی که بازار محدودی را جولانگاه استعداد های عظیم خود کرده و کسی که با خریدار های لخت و بی مایه سودا نموده، ورشکست می شود.

همان طور که جهل به مقدار سرمایه و جهل به نیازهای بزرگ، به راکد ماندن سرمایه ها می انجامد، در نتیجه به خسارت.

4-((إِلَّا)) راه نجات از خسارت را نشان می دهد. در دو مرحله و با دو عامل، یکی عامل ایمان و یکی عامل مؤمن.

 

5-((آمَنُوا)) بدون متعلق آمده و و این ایمان سه اثر دارد:

یکی عمل و دیگری استقامت و دیگری سازندگی همکار و کار و استقامت در کار.

6-((عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ))، این هر سه را می تواند شامل بشود.

در این سوره رابطه بین ایمان و عمل مشخص شده است؛ایمان است که عمل را می آفریند و این عمل است که ایمان را نیرومند تر می سازد، همانند ریشه و برگ، این ریشه است که برگ ها را می رویاند و این برگ ها هستند که ریشه را غذا می دهند و نفس می دهند و رشد می دهند تا حدی که با مسدود شدن سوراخ هایشان ریشه میخشکد.

7-((وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ ))، به نقش مؤمن اشاره دارد و تغییر سیاق و سبک به همین خاطر میتواند باشد.

8-((حَقِّ))، اینکه حق چیست، گفت و گو زیاد است و خلاصه آنچه با قانون های حاکم بر هستی و حاکم بر انسان هماهنگ و مطابق باشد و به رشد اینها بیانجامد، حق است.

حق ثابتی است که ثبات می دهد.

9-صبر ((وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ)).

در یک سوره این همه بار نهفته، آن هم با آن آغاز و این روابط و این همه دقت و این همه زیبایی. اگر ما خودمان بخواهیم این گونه مطالب را بگوییم چگونه شروع می کنیم و چگونه به انجام می رسانیم. آیا این گونه می توانیم از اعجاز قرآن و عظمت آن چیزی لمس کنیم؟ آیا با این مقایسه ها زودتر به اعجاز و برتری قرآن نمی رسیم؟

 

نویسنده  مهدی رحمانی